Tag-init na Banggi / Tag-init na gabi

Igwang bubon na sa lipot buda diklom kan banggi napapadago. An sakit sa tanog kaini an minapatakdag sa mga maragsip na dahon pasiring sa daga sa tag-init na banggi.

Pig-aagda kan bubon an mga bituon sa langit na trangkilo, pasiring sa daghan niyang tubig na daing hiro-hiro.

Sa tag-init na banggi, hali sa saiyang rarom nagkanta an bubon ki mamunduon, katono an pagdaguso buda pagsibog kan hukol sa mga kuwebang gapo: daing nakakahiling; daing nakakamangno; solamenteng an Kagurangnan sana na kagibo kan bituon, kan hukol buda kamunduan.

Kan nadangog ini kan mga bituon, nangirabo sinda sa rarom buda gayon kan kamunduan kan bubon. Tuminakig su silyab kan saindang mga lawas.

Saro siyang bubon na daing pagbulos, daing paghewas. Anas siya pagtao, na dulo saiyang minapararom, minalubong.

An mga bituon na daing ibang aram kundi maghemate ki pag-omaw buda haralangkaw na lugar, nag-aratakatak mantang nagpapatahob sa dampog.

May saro sana sainda an totoong nakadangog. Pinasilyab kaini an sadiri sa diklom kan kahewasan sagkod sa mariraw sa marumirom na tubig kan bubon an saiyang naglalaad na lawas.

Sa kaawagan na winagas kan diklom buminigla an madalion na silyab kan makintab na sim, an sulog kan salog na sa hidaling liwanag garo kiskis ki halas, an mga mata kan isog sa sildang kan bulan, dungan sa sarong hidaling pagliwanag kan bituon. Sarong hudyan na pagbiyo kan pirang ribong taon kaining paglaad sa saro sanang hidaling kimlat. Sa sibot na panahon nahapros kan hudyan na liwanag su tubig na itom.

Kun tururugon na kita kan bangging ini, na dai ta na nahiling su pagpara kan bituon sa ikog kan hidali kaining laad, buda kun dai ta na makukuang magngalas kun nata garo kulang ki sarong bituon an banggi—dai ta nanggad kuta palapwason na dai maghapot kun nata an bubon na panuon pa sana kasuogma, ngonian anas na sana daga?

Salin:

Tag-init na Gabi

Mayroong isang balon na sa lamig at dilim ng gabi, napapa-ungol. Ang kirot sa tunog nito ang nagpapalaglag sa malulutong na dahon patungo sa lupa sa tag-init na gabi.

Inaakay ng balon ang mga bituin sa langit na payapa, papunta sa dibdib niyang tubig na walang galaw.

Sa tag-init na gabi, mula sa kanyang lalim kumanta ang balon ng napakalungkot, katono ang pagsugod at pag-atras ng alon sa mga batong yungib: walang nakakakita; walang nakakapansin; tanging ang Panginoon lamang na lumalang sa bituin, ng alon at kalungkutan.

Nang marinig ito ng mga bituin, nangilabot sila sa lalim at ganda ng dalamhati ng balon. Nanginig ang kilyab ng kanilang mga katawan.

Isa siyang balon na walang pagdaloy, walang paglawak. Panay siya pagbigay, na lalo sa kanyang nagpapalalim at bumabaon.

Ang mga bituin na walang ibang alam kundi ang makinig sa papuri at matatayog na lugar, humagikhik habang nagpapakumot sa ulap.

May isa lang sa kanilang totoong nakarinig. Pinakilyab nito ang sarili sa dilim ng kalawakan hanggang sa maaninag sa malilim na tubig ng balon ang kanyang umiilaw na katawan.

Sa kadawagan na ikinalat ng dilim bumulaga ang mabilis na kilyab ng makintab na sim, ang daloy ng ilog na sa dali-daling liwanag tila kaliskis ng ahas, ang mga mata ng bangis sa sinag ng buwan, sumabay sa isang biglang pagliwanag ng bituin. Isang huling pagbuklod ng ilang libong taon nitong pagtanglaw sa isa lang na mabilis na kutitap. Sa mabilis na panahon nahaplos ng huling liwanag ang tubig na itim.

Kung tulog na tayo ng gabing ito, na hindi natin nakita yung paglaho ng bituin sa buntot ng madali nitong pagliwanag, at kung hindi na natin makukuhang magtaka kung bakit parang kulang ng isang bituin ang gabi--huwag sana nating palampasin na hindi magtanong kung bakit ang balon na punong-puno pa lang nung isang araw, ngayo'y lupa nang lahat?

Paintings: Vincent Van Gogh (I'm sorry for using such familiar images, I believe nothing expresses this work better than Van Gogh's most famous work.)